حروف جر 17 حرف هستند که دراین یک بیت شعر آورده شده :
باء و تاء و کاف و لام و واو و منذ ،مُذ ،خلا
ربّ ،حاشا ،مِن ،عدا ،فی ،عَن ،علی ،حتی ،الی
1-(بـِ ،تَ ،وَ :معنای قسم می دهند مثال : واللهِ ، تاللهِ ، بالله ِ ) بنابراین اسم بعد از آنها مجرور می شود : والتینِ و الزیتونِ . بأبی أنت و أمّی و نفسی )
2- کَ معنای مثل ومانند می دهد : أنت کالشمس ِ : تو مثل خورشیدی
3- لـ ِ معنای مالکیت می دهد : لله ِ المغرب ُ و المشرق ُ : از آن خداست مغرب و مشرق جهان .
4- منذ ُ و مُذ اگر بعدشان اسم مجرور بیاید حرف جر هستند و اگر به جمله اضافه شوند مفعول فیه (ظرف ) هستند
ما رأیتُه مُذ یومین ( دو روز است اورا ندیده ام ) مارایتُک منذ مدة ٍ ( مدتی است تو را ندیده ام ) = حرف جر
سلّمت ُعلیه مذ قابلتُه = به فعل اضافه شده پس ظرف است .
5- خلا و عدا و حاشا اگر بعدشان اسم مجرور بیاید حرف جرند و اگر قبلا از آنها ما بیاید ما خلا ، ماعدا می توانند هم جزء ادات استثنا باشند و هم فعل .
6- حتی هم جز ء حروف ناصبه فعل مضارع است مثل : ذهبتُ حتی أخرجَ من الظلمة ِ و هم حرف جر است مثل : سلام ٌ فیه حتی مطلعِ الفجر ِ .
7- بقیه حروف حرف جرند و غیر از حرف جر نیستند البته در معنا ربّ را حرف زائد می گیریم ولی اسم بعد از آن مجرور به حرف جر ربّ است : ربّ أملٍ لا اناله ( چه بسیار آرزویی که به آن نمی رسم )
درد عاشق را دوائی بهتر از معشوق نيست شربت بيماری فرهاد را شيرين كنيد